نقد ساختار اندیشه

علیرضا جاوید و محمد نجاری

نقد ساختار اندیشه، علیرضا جاوید و محمد نجاری، گفتت و گوهایی با متفکران ایرانی، تهران، نشر آشیان 1388.

فهرست
بخش نخست: فرهنگ و مدرنیته در شرق
1.  بنیان‌های مدرنیتة ایرانی: علی میرسپاسی
2.  بنیان‌های مدرنیتة ژاپنی: محمد نقی‌زاده
3. یاریگری و مشارکت در فرهنگ ایرانی: مرتضی فرهادی

بخش دوم: مدرنیته و اندیشة غربی
1.  بنیان‌های اندیشة ایمانوئل کانت: عبدالکریم رشیدیان
2.  بنیان‌های اندیشة لودویک ویتگنشتاین: ایرج قانونی
3. بنیان‌های اندیشة هانا آرنت: فاطمه ولیانی
4. بنیان‌های اندیشة میشل فوکو: عباس منوچهری
5. بنیان‌های اندیشة ریچارد رورتی: جهانگیر معینی‌علمداری
6. بنیان‌های اندیشة مایکل والزر: صالح نجفی
7. بنیان‌های اندیشة یورگن هابرماس: کمال پولادی

بخش سوم: دو جهان، دو اندیشه
1. بنیان‌های اندیشة صادق هدایت: هوشنگ اتحاد
2. بنیان‌های اندیشة آندره ژید: مهستی بحرینی
منابع و مآخذ
نمایه

پیش‌گفتار کتاب

فرهنگ و مدرنیته، دو جزء کانونی این کتاب را تشکیل می‌دهند. ما در این کتاب در پی دانستن و دست‌یابی به شناختی نسبی از چیستی اندیشة مدرن در نزد متفکران غرب و درک و تلقی فرهنگ شرق از مفهوم مدرنیته و مواجهة آن در تجربة زیسته‎اش هستیم. شیوة کار ما در طرح سؤالات انتقادی است و تلاش کردیم که با طرح چنین سؤالاتی، شناخت نسبی از مفاهیم و موضوعاتی که در کنار دو موضوع اصلی، مطرح شده‌اند، به‌دست بیاوریم. به این منظور کتاب در سه‌بخش تنظیم شده است:

بخش نخست: در این بخش در پی چیستی مدرنیته در شرق و تلقی فرهنگ شرق از آن و نیز شیوه‌ای که فرهنگ شرق در مواجهه با واقعیت عینی و انتزاعی جهان پیرامونش اتخاذ کرده و می‌کند هستیم.

بخش دوم: در این بخش تلاش شده است که به ماهیت و تلقی اندیشمندان غربی از مدرنیته و پیامدهای آن بپردازیم.
بخش سوم: در این بخش اندیشة صادق هدایت به‎عنوان متفکری شرقی، و اندیشة آندره ژید به‌مثابه متفکری غربی را مورد بررسی قرار داده‎ایم. از آن‌ جهت این دو را برگزیدیم، که هر دو معاصر هم، و محقق و ادیب و منتقد جامعة خود و روشنفکری جهانی بودند. نگاه و جهان‌بینی آن‎ها که برخاسته از دو فرهنگ شرق و غرب است، برای ما از اهمیت خاصی برخوردار است.
تلاش کردیم که شیوة واحدی را در تنظیم گفت‌وگوها رعایت کنیم، به همین منظور گفت‌وگوهای این کتاب توسط هر یک از متفکرینی که با آن‎ها گفت‌وگو انجام شده، حداقل دوبار خوانده و اصلاح شده است. هر کجا که نقل قولی از منبعی ذکر شده، تلاش شده منبع آن مشخص شود تا گفته‌ها و استدلالت مبتنی بر منابع مستند و متقن باشند. در پایان هر گفت‌وگو نیز کتاب‌شناسی مرتبط با گفت‌وگو ارائه شده است.

این کتاب حاصل چهار سال تلاش بی‎وقفه است. تمامی سعی و مساعی ما بر این بود که بتوانیم کاری مفیدفایده برای مخاطبان علاقه‌مند به حوزة اندیشه ارائه کنیم. در این میان طبیعتاً کار دارای نواقصی است، مثلاً جای متفکران بزرگی خالی است که می‎توانستیم در مورد اندیشة آن‎ها نیز به تأمل بپردازیم، اما به علت محدودیت اشخاصی که با گفت‌وگو موافق و نیز از دانش و تسلط لازم بر موضوع و تبیین آن برخوردار باشند، و همچنین عدم فرصت لازم برای ما که بتوانیم به اندازة کافی آگاهی و دانش‎ خود را نسبت به اندیشة آن‎ها ارتقا دهیم، حاصل کار کتاب پیش‎رو شد. امید به این‌که در کارهای بعدی بتوانیم این نقیصه را جبران کنیم.

در پایان از اندیشمندان عزیزی که گفت‌وگوهای این کتاب با آن‎ها انجام شده است، کمال سپاسگزاری را داریم و به‌عنوان یک محصل و دانش‎ـ جو، از دانش و علم آن‎ها بسیار بهره گرفته و آموختیم. برای آن‎ها آروزی سلامتی و توفیق بیش ‌از پیش را خواستاریم.

علیرضا جاوید، محمد نجاری
پاییز 1387

…………………………….

ناصر فکوهی

 پایگاه «انسان شناسی و فرهنگ»