«…تعاونوا على البر و التقوى، و لا تعاونوا على الاثم و العدوان…» (قرآن کریم، المائده، آیه 3) «یاریگرى»و«تعاون»از ویژگیهاى جوامع سنتى است.جامعه سنتى ما نیز در گذشته و حال، و در موارد گوناگون و براى مقابله با دشواریهاى زندگى به چنین راه حلهایى نیازمند بوده و هنوز نیز هست. خست و خشونت طبیعت-شرایط اقلیمى و […]
«…تعاونوا على البر و التقوى، و لا تعاونوا على الاثم و العدوان…» (قرآن کریم، المائده، آیه 3)
«یاریگرى»و«تعاون»از ویژگیهاى جوامع سنتى است.جامعه سنتى ما نیز در گذشته و حال، و در موارد گوناگون و براى مقابله با دشواریهاى زندگى به چنین راه حلهایى نیازمند بوده و هنوز نیز هست.
خست و خشونت طبیعت-شرایط اقلیمى و جغرافیایى دشوار-فقر اقتصادى و فقدان امنیت از سویى، و فرهنگ«یارى دوست»و پراخوت اسلامى از سوى دیگر، در درازاى زمان، مردم ما بویژه روستاییان و کوچنشینان ما را هر چه بیشتر به هم وابسته کرده است.
برخورد سازنده و هشیارانه با این دشواریها، چه در زمینه تولید کشاورزى و دامدارى، و چه در زمینه مبارزه با طبیعت و سایر عرصههاى اجتماعى، به آفرینش شکلهاى بسیار متنوع و سازگارى از یاریگرى و تعاون انجامیده است.
گرچه دانش مردم شناسى در میهن ما دانش بسیار نوپایى است، و ما در این زمینه در نخستین گامهاى گردآورى دانستهها و ابزارها و توصیف آنها -مردم نگارى-فرهنگ بومى خود هستیم.با اینهمه، و در مقایسه با برخى زمینههاى دیگر فرهنگى، همچون بررسى و گردآورى گویشها، باورها و بویژه ادبیات عامیانه، قصهها، ضرب المثلها، و ترانهها، پژوهش و گفتگو در مباحثى از این دست به مراتب کمتر انجام شده است.
تحقیق درباره یاریگریهاى سنتى در جامعه ما دوران جنینى خود را مىگذراند، و از جمله جهات، از قبیل مردم شناسى اقتصادى و جامعه شناسى و تاریخى، بایستى در این زمینه کار شود، تا تصویرى روشن و همه جانبه از کم و کیف یاریگرى در جامعه دیروز و امروز ما به دست آید.
خالى بودن تقریبا مطلق جامعه ما از تحقیقات و مطالعات درباره یاریگریهاى سنتى-همچنان که پیش از این اشاره شد-زمینه و محیط مناسبى براى تقلید کورکورانه از تعاونیهاى رسمى فرنگیان گردید.
و همچنین محیط را براى پیدایش پیشداورى درباره روحیه تکروى ایرانیان و بویژه روستاییان فراهم ساخت.تا جاییکه دستاویزى شد، براى مسؤولین و سخنگویان دولتهاى گذشته در حکومت پیشین، که گناه بسیارى از شکستها و محرومیتها در زمینه تولیدى و کشاورزى را به گردن تکروى روستاییان بیندازد.
«همیاریها»و«تعاونیهاى سنتى»مىتواند مورد استفاده و استناد پژوهندگان و دانشجویان رشتههاى گوناگون دانشهاى اجتماعى، همچون:تاریخ اقتصاد، جامعهشناسى و جامعهشناسى روستایى و ایلى ایران، مردمشناسى و مردمشناسى اقتصادى، و زبانشناسى و غیره قرار گیرد.
زیاده بر این کاربردهاى دانشگاهى که نهایتا فایده آنها چیزى جز فایده دانش نیست، اینگونه مطالعات مىتواند، در مسائل جارى و ضرورى جامعه، کاربردهاى عملى نیز داشته باشد.همچون برنامهریزیهاى کشاورزى و ایلى و بویژه برنامهریزیهاى تعاونى در پهنه کشور و مناطق روستایى و ایلى.
«حاصل مطالعه در خصوصیات تعاونى سنتى آشکار مىسازد، که تقریبا در همه جا تعاونیهاى سنتى پیروز و موفق بوده، و در مقابل مشاهده مىشود، که تعاون رسمى و قانونى در اغلب موارد با شکست مواجه بوده است…حقیقت این است که تعاونیهاى سنتى در سطح خود مصرفى موفقیت و پیروزى حتمى دارند، و تعاونیهاى رسمى، در سطح تجارى و بازرگانى مىتوانند، دوام و توفیق داشته باشند، که دور از اصول و هدفهاى تعاون محسوب مىگردد.
تضاد و تفاوتى که بین تعاون رسمى و سنتى دیده مىشود، ناشى از همین است.باید دید چگونه مىتوان از اهرم تعاون سنتى براى پیشبرد هدفهاى تعاون رسمى تا سرحد دریافت یک قدرت عمل و رقابت تجارى استفاده کرد؟
این بزرگترین و مهمترین مسئلهاى است که نهضت تعاون در ایران در مقابل خود دارد، و مسئله اساسى در اینجاست که چگونه مىتوان میان تعاون سنتى و تعاون رسمى پل زد و این دو را به هم دوخت؟
برنامههاى آینده تعاون مىبایستى در جستجوى روشها و ابداعاتى در این زمینه باشد 2 .»
«…به همین جهت ضرورت دارد، بررسىهاى اکتشافى عمیقى از دیدگاه جامعهشناسى، مردمشناسى، و روانشناسى اجتماعى در زمینه تعاون سنتى در جامعه روستایى انجام گیرد، و با شناخت دقیق پایههاى اساسى همکارى و تعاون سنتى در روستاها، آن را حفظ کرده، و به صورت قالبهاى جدید و متحول درآورد 3 .»
همچنین مىتوان از پدیدههاى گیرا و آموزنده همیاریها و تعاونیهاى سنتى در کتابهاى درسى مدارس، و آموزش تعاون و همیارى از رسانههاى گروهى، در پهنه کشور سود جست، و از این راه، به توانبخشى و بالندگى آرمانها و اخلاق تعاونى در جامعه یارى کرد.
- پرده پنهان پول
- نیم قرن معلمی و پژوهش؛ روایتی از پروژه فکری پنجاه ساله دکتر مرتضی فرهادی
- باغ سنگي سيرجان؛ بزرگترين پيکره کلاژ ايران و آن” گنگِ خواب ديده و عالم تمام کرّ” آن
- دوره صنعت برفراز سُنت; آشنایی با آرا و افکار جامعه شناس شهیر،مرتضی فرهادی
- انسجام فکری و پژوهشی،تجلیل از مرتضی فرهادی
- معرفی تفصیلی کتاب صنعت بر فراز سنت یا در برابر آن تألیف #دکتر_مرتضی_فرهادی
- شرح مختصر دکترمحمدحسین سیاح طاهری از حیات فکری_پژوهشی دکترمرتضی فرهادی
- چراغ فروزان مردمشناسی ایران
- تجلیل رئیسجمهور از استاد مرتضی فرهادی در جشنواره تعاونیهای برتر
- مرتضی فرهادی و تاریخ روستایی ایران، داریوش رحمانیان
- درباره «مرتضی فرهادی»، مردمشناس، و اندیشههای او
- نگاهی کوتاه به #مجموعه_آثار دکتر #مرتضی_فرهادی، کلیپ
- نگاهی کوتاه به زندگی و اندیشههای دکتر مرتضی فرهادی