اشاره: اعتقاد به جاندار بودن و نر و ماده بودن موجودات بی جان،پنداری دیرینه و جهانی است.این نوع اعتقادات در ایران نیز وجود داشته است.اعتقاد به نر وماده  بودن “ابر”و”باد”…lماه و خورشید وستارگان وغیره از جمله این اعتقادات است.

برای مثال،در روستاها و ایلات سیرجان و شهرهای پیرامون آن به بادی که از جانب اصفهان می وزد”نرباد” و باد “نرکو” می گویند و در برابر “باد رحمت” و یا “باد گرمسیری ماده”ابرهایی که کُرک(کرچ) هستند ونمی بارند، با یک باد گرمسیری آبستن م شوند وباران شروع می شود.

…باور به نر و ماده  بودن آب درمناطق غربی و مرکزی ایران،باوری باستانی است و  روستائیان و کشاورزان ایرانی معیارهایی برای تشخیص این موضوع داشته اند.برای مثال در روستائیان این مناطق معتقدند که آب اگر نرم وهموار و بی سرو صدا حرکت کند،ماده،و اگر خروشان و تند حرکت کند نر است…..برخی روستاهای اراک معتقدند که اگر پوست دست وپای مقنی هنگام کار درقنات زبر وحشن شده و ترک بخورد،اب قنات نر واگر پوست دست وپای مقنی نرم شود،آب قنات ماده است.در “اُستُو” معتقدندکه آب اگر چه مقدارش کم باشد،اما زورش زیاد است. در آبادی گرماب-بین ملایر و اراک-کشاورزان معتقدند که “قنات نر”قناتی است که ابش کم وزیاد می شود وافت وخیز دارد و اگر برایش زن نگیرند قهر می کند و در پی جفت ماده خود می رود….

در تویسرکان کشاورزان به قناتی ماده می گویند که کف وبغل کوره ان در پایینتر از مادر چاه نیز “زه” داشته باشد.در “پری زنگنه”ملایر،کشاورزان آب رودخانه پری زنگنه را نر و آب “درّه کُله” را ماده می دانند و معتقدند که آب” نر” کوچه می کند(وبرای خود راه باز می کند)و زورش زیاد است و می رود روی آب ماده،وبر  روز زمین کشت بهتر کار می کند و جلو می رود،آب ماده در مشروب کردن زمین کشت بی هنر است.

درقلعه آشنا خور بین الیگوردز و خمین معتقدند آبی نر است که درآغاز بهار زیاد و به مرور کم شود،آبی ماده است که در بهار کمو در تابستان زیادتر شود.

با پیروزی روز افزون انسان برطبیعت وسست شدن قدرت ونفوذ سنت ها وبا تحلیل تدریجی آئیین های ایرانی،تقدس آب وبه ویژه با تغییرات تکیه گاه جامعه ما از آب،  بن مایه آفرینش، به نفت،ونفوذ تمدن وفرهنگ غربی در سده اخیر،این جشن ها و آئیین ها همراه با باورهای پیوسته با آن و در کل خاطره زدایی فرهنگی از یادها، زدوده شده اند و اکنون تنها بقایای کم زنگی از برخی از آنها در جامعه روستایی ما به جای مانده است.یکی از این جشن ها  و آئیین های آب خواهی،«عروسی آب» یا«ازدواج قتات است».

برای مطالعه متن کامل مقاله به DFپیوست مراجعه کنید.