برخورد شجاعانه کسانی که در مباحث توسعه، سهم سنت را هم لحاظ می‏کنند، سبب حیرت  دیگران می‏شود، آیا این یک مصیبت است؟

«س.ک.دیوپ»

تاریخ علم، تاریخ زدودن بدیهیاتی است که همچون ادراک عادی سیر خورشید در آسمان،  آشکارتر از خود خورشید به نظر می‏رسیده است.یکی از این گونه بدیهیات، نظر کردن به  فرهنگ سنتی همچون مانعی سترگ در راه توسعه است.

عواملی نظیر:شکل‏گیری جامعه‏شناسی در جوامع غربی جایگاهی که جامعه‏شناسان از آن  منظر به جهان پیرامون نگریسته‏اند، بی‏توجهی به فرضیات زمینه‏ای، ذهنیت اشتباه و  تفاسیر غیر دقیق که برخی از جامعه‏شناسان از طبقه‏بندی‏های جوامع به عمل آورده‏اند،  کم توجهی به روند توسعه در غرب و تفاوت‏های آن با شرایط فعلی جهان توسعه‏نیافته،  موجب شده است تا اغلب اوقات روشنفکران و دانشمندان علم توسعه، قرار دادن سنت را در  برابر صنعت، امری بدیهی به شمار آورند.

سیاست‏گذاران جهان نیز، به صلاح خود دانسته‏اند تا برای رسیدن به مقاصد گوناگون  قوم‏مدارانه و سودگرانه، هر چه بیشتر چنین تصوری را تعمیق بخشند.

طبقه‏بندی جوامع جهان به سنتی و صنعتی اگر به نحوی باشد که تلویحا سنت را در  برابر صنعت و سنتی را در برابر صنعتی قرار دهد، یک طبقه‏بندی نامناسب و گمراه  کننده‏

است.اگر چه جوامع صنعتی امروز در مقایسه با روزگار سنتی بودنشان، تفاوت‏ها و  تضادهایی دارند، اما بذر و جوانه‏های این جوامع صنعتی در دل همان جوامع سنتی رشد  کرده است.بنا بر این اگر این طبقه‏بندی نشان دهد که جوامع صنعتی بر فراز جوامع سنتی  خود بنا شده‏اند، یک طبقه‏بندی راهگشا است.حال آنکه این مسئله با همه بدیهی بودنش  نه تنها همواره مورد غفلت قرار می‏گیرد بلکه چنین تبلیغ می‏شود که جوامع سنتی برای  راه‏یابی به جوامع توسعه‏یافته، باید رها از جامعه سنتی خود، راه امروزین این جوامع  را دنبال نمایند.به عبارتی سنت که روزگاری سکوی پرتاب کشورهای صنعتی بوده است،  اکنون به عنوان بزرگترین مانع توسعه قلمداد می‏شود.

نگارنده این سطور با تواضع بسیار به کسانی که غافل از شناخت بومی، چه در سطح ملی  و چه در سطح منطقه، می‏خواهند پا جای پای جوامع غربی بگذارند، می‏گوید جوامع غربی  تمام نردبان‏ها و جا پاهای خود را با خود برده‏اند، و چه بسا که تنها دام‏هایی بر  سر راه بومیان ذوق‏زده!به جای گذاشته باشند.